GEOGRAFIYA KAFEDRASI TARIXI

Urganch davlat universiteti Tabiiy va Qishloq xo'jaligi fanlari fakulteti Geografiya kafedrasiga 1949 yili asos solingan, shu yili Xorazm davlat pedagogika institutida “Geografiya-Biologiya” kafedrasi sifatida tashkil qilingan va ushbu kafedra 1964 yilga qadar faoliyat yuritgan, shu davrda kafedrada 3 nafar geograf olim faoliyat olib borgan. 1951 yildan boshlab geografiya mutaxassisligiga (tashkil qilingan kafedra nomi ba’zi yillarda “Tarix-Geografiya”, ba’zan “Geografiya-Biologiya”deb atalgan) talabalar qabul qilingan.

1965 yildan mazkur kafedra “Tarix-Geografiya” kafedrasi deb nomlangan. Shu davrdan boshlab kafedra professor-oʻqituvchilarining ilmiy-tadqiqot ishlari bilan shugʻullanishlari uchun yetarlicha shart-sharoitlar yaratiladi. Buning natijasida 1966 yilda kafedra oʻqituvchisi Madrahim Ishchanov, 1968 yilda Tojiddin Allaberganov va 1971 yilda Polvonnazir Atayevlar nomzodlik dissertatsiyalarini muvaffaqiyatli himoya qilganlar.

1984-1992 yillarda geografiya kafedrasi biologiya yoʻnalishi tarkibiga kiritilgan hamda ularning birlashuvi negizida “Geografiya-Biologiya” kafedrasi tashkil etilgan.

Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 1992 yil 28 fevraldagi F-356-sonli farmoniga asosan Xorazm Davlat pedagogika instituti negizida Urganch Davlat universiteti tashkil etildi. 1993 yildan boshlab universitetga poytaxt oliygohlarida fanning turli sohalarida faoliyat koʻrsatayotgan professor-oʻqituvchilar ishga (ularning deyarli barchasi Xorazmda tavallud topgan olimlar) taklif qilindi. Shu yildan boshlab universitetda “Geografiya” kafedrasi tashkil etilib, kafedraning ilmiy-pedagogik salohiyati yanada ortdi.

Tashkil qilingan yangi kafedraga oʻsha davrda respublikada koʻzga koʻringan geograf, metodist-olim, pedagogika fanlari nomzodi, dotsent Rustam Qurbonniyozov mudirlik qildi. Kafedra tarkibiga poytaxt oliy oʻquv yurtlarida faoliyat koʻrsatgan dotsentlar Aminboy Sa’dullaev, Xoʻjaniyoz Jabborov, katta oʻqituvchi Shermat Egamberdiyev, Toshkent davlat universiteti (hozirda Oʻzbekiston Milliy universiteti) bitiruvchilari boʻlgan yosh va iqtidorli mutaxassislar Ilhom Atajanov, Sattarbergan Avezov, Muxtor Hamroyev, Gʻayrat Eshchanovlar ishga taklif qilindilar.

Shu davrdan e’tiboran kafedrada ilmiy-tadqiqot ishlarini olib borishga, ilmiy salohiyatni oshirishga jiddiy e’tibor qaratildi. Kafedra professor-oʻqituvchilarining maqolalari universitet, respublika va xorijiy mamlakatlarning nufuzli ilmiy jurnallarda chop etila boshlandi. Toshkent davlat universiteti (hozirda OʻzMU) hamda viloyatlardagi universitetlar bilan ilmiy hamkorlik yanada kuchaytirildi. Kafedrada ilmiy muhit ancha rivojlanib, professor-oʻqituvchilar Oʻzbekiston Geografiya jamiyati bilan hamkorlikni rivojlantirib, bir qator xalqaro va respublika miqyosida oʻtkazilgan ilmiy-amaliy konferentsiyalarda oʻz maqolalari bilan faol ishtirok qila boshladilar.

Ana shu davrdan boshlab kafedra jamoasi “Quyi Amudaryo mintaqasining tabiiy, ijtimoiy-iqtisodiy va ekologik muammolarini oʻrganish” ilmiy mavzusi boʻyicha ilmiy tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar. Ushbu mavzu doirasida kafedra professor-oʻqituvchilari tomonidan Quyi Amudaryo tabiiy geografik rayoni landshaftlari, mintaqaning tabiati, xoʻjaligi, aholisi va mehnat resurslarining shakllanishi dinamikasi, viloyat maktablarida geografiya ta’limi samaradorligini oshirish muammolari, hudud ijtimoiy-ekologik sharoitining aholi salomatligiga ta’siri, sanoat va qishloq xoʻjaligi rivojlanishi va joylanishining mintaqaviy jihatlari, mintaqa ijtimoiy rivojlanishining geografik axborot tizimlari (GAT) ni yaratish va xaritalashtirish masalalari boʻyicha ilmiy tadqiqot ishlari olib borildi ushbu ishlar bugungi kunda ham izchil davom qildirilmoqda.

Kafedar dotsenti Aminboy Sadullayevning nomzodlik dissertatsiyasi ((“Демографическое развитие Приаралья (узбекская часть)” Москва, 1992) ham aynan shu muammolarga bagʻishlangan boʻlib, unda mintaqada mustaqillikgacha boʻlgan davrdagi, ya’ni Orol dengizi quriy boshlagandan to 1990 yilgacha boʻlgan vaqtda ekologik vaziyatning demografik rivojlanishga ta’siri va uni hal qilish masalalari yoritib berilgan edi.

2000 yillarga kelganda kafedraning ilmiy salohiyati sezilarli darajada orta boshladi. Kafedraning yosh oʻqituvchilari oʻz ilmiy-tadqiqot mavzularini aniq belgilab olib, nomzodlik dissertatsiyalari ustida jiddiy izlanishlar olib bordilar. Bu albatta oʻzining ijobiy samarasini bera boshladi. Jumladan, 2002 yilda kafedra katta oʻqituvchilaridan I.Atajanov g.f.d., prof. A.A.Qayumov rahbarligida “Xorazm viloyati mehnat resurslarining shakllanishi va ulardan foydalanish muammolari” mavzusida nomzodlik dissertatsiyasini muvaffaqiyatli himoya qildi. Bugungi kunda ham u Quyi Amudaryo mintaqasi mehnat resurslarining shakllanishi va rivojlanishi tendentsiyalari boʻyicha ilmiy ishlarini davom ettirmoqda.

Ana shu davrda kafedra oʻqituvchisi Sh. Doʻsanova g.f.d., prof.H.Vahobov rahbarligida “Xorazm vohasi agrolandshaftlarining shakllanishiga gidrografik sharoitning ta’siri” mavzusidagi nomzodlik dissertatsiyasini muvaffaqiyatli himoya qildi.

Shuni alohida qayd etish joizki, mazkur kafedrada bu davrga kelib ilmiy salohiyat orta borishi bilan birga, ilmiy maqolalar, oʻquv qoʻllanmalar, uslubiy qoʻllanmalar, darsliklar chop qilinishi salmogʻi ham keskin orta bordi. Ana shu davrda chop qilingan “Geografiya”, “Geografiya oʻqitish metodikasi”, “Turkiston geografiyasi”, “Umumiy tabiiy geografiya” umumiy oʻrta ta’lim maktablarining 5-sinfi uchun “Tabiiy geografiya” “Tabiiy geografiya ta’limida kartalarni oʻqish koʻnikmalarini shakllantirish”, “Osiyo mamlakatlari, “Afrika mamalakatlari”, “Yevropa mamlakatlari”, “Geografiyani bilasizmi?”, “Geografiyadan qiziqarli ma’lumotlar”,”Geografik oʻyinlar”, “Oʻzbekiston iqtisodiy geografiyasidan qiziqarli ma’lumotlar” kabi darslik va qoʻllanmalar bunga misol boʻla oladi. 

Shu davrlarda kafedrani boshqargan sermahsul olim, respublikada taniqli geograf-metodist dotsent Rustam Qurbonniyozov tomonidan 200 dan ortiq maqola, darsliklar va oʻquv qoʻllanmalar nashr qilindi. R.Qurbonniyozov tomonidan oʻtgan qisqa oʻn yillar ichida “Xorazm geografiyasi”, “Oʻzbekiston geografiyasidan qiziqarli mashq va masalalar”, “Iqtisodiy geografiyadan amaliy mashgʻulotlar”, “Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasini oʻqitish metodikasi”, Dunyoning barcha mamlakatlari ma’lumotnomalari kabi oʻquv va oʻquv-metodik qoʻllanmalar chop qilindi. Uning vafotidan keyin chop qilingan umumta’lim maktablarining 5-sinfi uchun “Tabiiy geografiya boshlangʻich kursi” darsligi, Oʻzbekistonning iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi darsligi va boshqa ilmiy-metodik ishlari ustoz tomonidan qoldirilgan katta ilmiy meros hisoblanadi.

Geografiya ta’limini rivojlantirishdagi, yosh avlodni tarbiyalashdagi fidokorona xizmatlari uchun u 2001 yilda “Oʻzbekistonda xizmat koʻrsatgan yoshlar murabbiysi” unvoni bilan taqdirlangan.

  2002 yili uning “Umumiy tabiiy geografiya” oʻquv qoʻllanmasi respublika darsliklar tanlovida II- oʻrinni olgan. Kafedrada 2000-yilda “Umumiy geografiya” ixtisosligi boʻyicha magistratura tashkil etilib, unga talabalar qabuli boshlandi.

2003-2009 yillardan kafedraga t.f.n. dotsent Xoʻjaniyaz Jabbarov rahbarlik qildi. Shu davrdan e’tiboran kafedra Oʻzbekiston Milliy universiteti, OʻzFA Gidrometeorologiya xizmati, Nizomiy nomidagi Toshkent davlat pedagogika universiteti, Qoraqalpoq Davlat universiteti, Nukus Davlat pedagogika instituti, Xorazm Ma’mun akademiyasi, Xorazm viloyati ekologiya va atrof-muhitni muhofaza qilish boshqarmasi, Xorazm viloyatidagi umumt’lim maktablari, akademik litsey va kasb-hunar kollejlari, “Kartografiya” ishlab chiqarish korxonasi, Germaniyaning Bonn universiteti qoshidagi rivojlanishlarni tadqiq qilish ilmiy markazi (ZEF/UNESCO), Germaniyaning Vayenshtefan universiteti, shu mamlakatning LOGO tashkiloti, KRASS Agromaslahat markazi va boshqa ilmiy dargohlar bilan ilmiy hamda mutaxassislar almashinuvi boʻyicha hamkorlik aloqalarini yanada kuchaytirdi.

Yildan-yilga kafedra a’zolarining ilmiy-tadqiqot ishlari rivojlanib, ilmiy salohiyat sezilarli darajada orta bordi. 2008-2010 yillar mobaynida  P.Saidov prof.A.Nigmatov rahbarligida “Tabiiy geografik fanlarning ayrim nazariy muammolari”, S.Matsaidova dots.Sh.Avazov rahbarligida “Maktab oʻquvchilarida tabiiy geografik matnlar bilan ishlash koʻnikmalarini shakllantirish”, D.Roʻzmetov esa prof.A.Soliev rahbarligida “Oʻzbekiston toʻqimachilik sanoati rivojlanishining hududiy xususiyatlari”, M.Hamroyev prof.A.Soliev rahbarligida “Xorazm viloyati ijtimoiy ekologiyasi va aholi salomatligining geografik xususiyatlari”, M.Matchanov prof.A.Nigmatov rahbarligida “Ekologik xavfsizlikning tabiiy geografik jihatlari (Xorazm viloyati misolida)”, S.Avezov prof.T. Mirzaliyev rahbarligida “Xorazm viloyati qishloq xoʻjaligini hududiy tashkil etishda kartografik metoddan foydalanish”, mavzularidagi nomzodlik dissertatsiyalarini muvaffaqiyatli himoya qildilar.

2009-2011 yillarda kafedraga g.f.n. Saidov Poʻlat rahbarlik qildi. Shu yillarda kafedrada professor-oʻqituvchilarning yetti nafari Urganch davlat universiteti, Oʻzbekiston Respublikasi Oliy va Oʻrta maxsus ta’lim vazirligining xalqaro qoʻshma loyihasi hamkorligida, Germaniyaning Vyurtsburg universiteti masofadan oʻqitish kafedrasi professorlari bilan universitetimizning GIS markazida “Geografik axborot tizimi (GAT) va masofadan oʻqitish” kursi boʻyicha yangi GAT ma’lumotlarini oʻrganish sohasida uch marta oʻz malakalarini oshirdilar. Shu asosda kafedrada kompyuterlashgan GAT oʻquv markazi tashkil qilindi.

Geografiya kafedrasi tarixida ilk bora 2010 yilda “Quyi Amudaryo regioni ijtimoiy-iqtisodiy muammolarining geografik yechimlari” mavzusida Respublika ilmiy-amaliy anjumani oʻtkazildi.

Ana shu davrga kelib kafedraning professor-oʻqituvchilari mamlakatimizning siyosiy hayotida ham faol ishtirok qila boshladilar. 2009 yil yakunida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatsi deputatligiga oʻtkazilgan saylovlarda kafedra dotsenti Ilhom Atajanovning nomzodi Oʻzbekiston ekologik harakati tomonidan Xorazm viloyatidan koʻrsatildi va u koʻpchilik ovoz olib, 2010-2014 yillar mobaynida Oʻzbekiston Respublikasi Oliy Majlisi Qonunchilik palatasi deputati sifatida faoliyat koʻrsatdi. U Ekoharakat deputatlik guruhida hamda Qonunchilik palatasining «Fan, ta’lim, madaniyat va sport masalalari qoʻmitasi» a’zosi sifatida faoliyat koʻrsatgan davrlarida atrof muhit muhofazasi, ekologiya qonunchiligi, shu jumladan ta’lim tizimiga oid qonunchilikni takomillashtirishda faol ishtirok qildi.

2011-2020 yillarda kafedraga g.f.n., dotsent Avezov Sattarbergan rahbarlik qildi. Bu davrda kafedra ilmiy salohiyati orta borishi bilan birga kafedrada yangi yoʻnalish, Geografiya va geodeziya, kartografiya mutaxassisliklari boʻyicha magistraturaga, tayanch doktoranturaga qabul boshlandi, kafedra zamonaviy laboratoriya jihozlari bilan ta’minlandi, kafedra tarkibi sezilarli darajada kengaydi.

Kafedraga zamonaviy texnologiyalar asosidagi geodezik asboblar va jihozlarning olib kelinishi natijasida kartografik ishlarni bajarishga keng imkoniyatlar yaratildi. 2013 yildan boshlab, kafedra Oʻzbekiston Respublikasi Yer resurslari, geodeziya, kartografiya va davlat kadastri davlat qoʻmitasi tomonidan berilgan «Kartografik ishlar» boʻyicha litsenziyasini qoʻlga kiritdi.

Kafedrada 2013-2014 oʻquv yilidan boshlab, viloyat uchun yangi boʻlgan 5311500-»Geodeziya, kartografiya va kadastr»ta’lim yoʻnalishida bakalavrlar tayyorlash yoʻlga qoʻyildi. 2015 yildan boshlab “Geodeziya, kartografiya, geografiya” kafedrasi deb qayta nomlandi.

Bugungi kunga kelib, kafedrada 2 ta 5140600 – «Geografiya» va 5311500 - «Geodeziya, kartografiya va kadastr» (2013 y.) bakalavriat ta’lim yoʻnalishilari boʻyicha kunduzgi va sirtqi boʻlimlarida mutaxassislar tayyorlash yoʻlga qoʻyilgan.

Ushbu ta’lim yoʻnalishlari kunduzgi boʻlimida 600 dan ortiq, sirtqi boʻlimida esa 300 dan ortiq talaba tahsil olmoqda. Magistratura mutaxassisliklari 5A 140602 – Geografiya (2018 y.), 5A311502 – Geodeziya va kartografiya (2020 y.) tashkil qilinib, 20 yaqin magistrlar tayyorlanmoqda. Oliy ta’limdan keyingi ta’lim, ya’ni tayanch doktoranturaning 11.00.01 – Tabiiy geografiya, 11.00.02 – Iqtisodiy va ijtimoiy geografiya, 11.00.06 – Geodeziya. Kartografiya ixtisosliklari boʻyicha (PhD) hamda 11.00.06 – Geodeziya. Kartografiya ixtisosligi boʻyicha doktorantura (DSc) kafedra negizida tashkil etilgan boʻlib, ushbu ixtisosliklarda doktorant va mustaqil tadqiqotchilar geografiya, geodeziya, kartografiya sohalari boʻyicha ilmiy izlanishlar olib bormoqdalar.

2013-2014 oʻquv yilidan kafedra tarkibida yangi “Geodeziya, kartografiya va kadastr” yoʻnalish ochilishi munosabati bilan Oʻzbekiston Respublikasi “YERGEODEZKADASTR” davlat qoʻmitasi , “OʻZDAVARXITEKTQURILISH” qoʻmitasi Xorazm viloyati boʻlimlarida faoliyat olib borayotgan yuqori malakali geodeziya, kadastr sohalari mutaxassislardan O.Sodiqov, E.Xamrayev, R.Ismoilov, Z. Masharipov, S.Panayevlar oʻqituvchi lavozimiga, 2017-2018 oʻquv yilidan boshlab esa magistraturani tugatib kelgan yosh, iqtidorli oʻqituvchilar I.Gulimmatov va M. Ganjayevalar stajyor oʻqituvchi boʻlib ishga qabul qilindilar.

2017-2018 yillarda geografiya fanlari boʻyicha falsafa doktori (PhD) ilmiy darajasini olish maqsadida kafedra katta oʻqituvchilari A.G.Abdullayev prof. A.A.Qayumov rahbarligida «Oziq-ovqat sanoati rivojlanishi va joylanishining iqtisodiy geografik xususiyatlari (Xorazm viloyati misolida)», M.Q.Sultanov prof. E.Safarov rahbarligida «Xorazm viloyati tuproqlari shoʻrlanishini tadqiq qilishning zamonaviy geografik metodlari» mavzularida (PhD) dissertatsiyalarini muvaffaqiyatli himoya qildilar.

Kafedrada 2017 yilarda “Quyi Amudaryo mintaqasida tabiiy ijtimoiy va ekologik jarayonlar rivojlanishining zamonaviy jihatlari” mavzusida Respublika ilmiy-amaliy anjumani oʻtkazildi.

Kafedraga qarashli GIS markazida Quyi Amudaryo shuningdek, respublikamizning boshqa hududlari uchun geoaxborotlar bankini yaratish hamda yer va suv resurslaridan foydalanish holatlarini monitoring qilish boʻyicha ilmiy hamda amaliy ahamiyatga ega boʻlgan tadqiqotlar amalga oshirilmoqda. SHu bilan bir qatorda kafedrada zamonaviy GIS texnologiyalari va aerokosmik usullar asosida monitoring qilish va tadqiqotlar olib borish usullari boʻyicha oʻquv kurslari ham tashkil qilingan.

Kafedrada ilmiy va oʻquv grantlari loyihalarin yozish, xoʻjalik shartnomalari tuzib ishlash va yirik fundamental hamda innovatsion loyihalar ustida ishlash ishlari ham kuchaya bordi.

Bugungi kunda kafedra professor-oʻqituvchilari tomonidan ilmiy-texnik loyihalar, fundamental va amaliy innovatsion loyihalar doirasida quyidagi tadqiqot ishlari olib borildi va bugungi kunda ham davom qildirilmoqda.

Kafedraning 2014-2015 yillarga moʻljallangan YoA7-OT-71438YoA7-7 raqamli “Quyi Amudaryo mintaqasida qishloq xoʻjalik aylanmasidan chiqqan hududlar meliorativ-ekologik sharoitini yaxshilash” mavzuidagi yosh olimlar ilmiy-amaliy loyihasi boʻyicha tadqiqotlar olib borildi. Tadqiqot natijalari “Quyi Amudaryo mintaqasida qishloq xoʻjalik aylanmasidan chiqqan hududlar meliorativ-ekologik sharoitini yaxshilash masalalari” nomli ilmiy qoʻllanma hamda “Xorazm viloyati qishloq xoʻjaligi geografiyasi” nomli oʻquv qoʻllanmalari sifatida nashr qilindi. Ushbu tadqiqot doirasida bajarilgan ishlar natijasida Xorazm viloyatining Shovot tumanida, Qoraqalpogʻiston Respublikasining Toʻrtkoʻl tumani va boshqa tumanlardagi tajriba dalalarida qishloq xoʻjalik aylanmasidan chiqqan hududlar yaroqli holatga keltirilgan.

Kafedrada Yevropa Ittifoqining Erazmus+ dasturi boʻyicha “Markaziy Osiyoda atrof-muhitni muhofaza qilish: tabiiy ofatlar salbiy ta’sirini fazoviy tadqiqotlar orqali yumshatish” mavzusidagi, 2017-2021 yillarni oʻz ichiga oluvchi, umumiy qiymati 911 576, 80 yevro boʻlgan loyiha faoliyat yuritmoqda. Loyiha kesimida Yevropa Ittifoqining qator mamlakatlarida, jumladan, Shvetsiya, Portugaliya, Gretsiya, Litva davlatlarining nufuzli universitetlaridagi ilmiy seminarlarda kafedra hodimlari faol ishtirok etdilar.

Loyiha doirasida 2017-2019 yillar mobaynida loyihaning rahbari dots. M.Matchanov, dots., S.Avezov, dots M.Sultonov, dots. I.Atajanovlar Shvetsiyaning Lund universitetidagi, Gretsiyaning Afina Milliy Texnika universiteti, Litvaning Vilniyus Gediminas Texnika universiteti, Portugaliyaning Minyu universitetlarida tashkil qilingan seminarlarda faol qatnashib keldilar. Loyiha doirasida 3 ta innovatsion va zamonaviy axborot kommunikatsion tizimlariga asoslangan oʻquv kurslari tayyorlangan va “Atrof-muhitni muhofaza qilish va tabiiy ofat riskini boshqarish uchun internet assosli axborotlar tizimi (https://imsep.urdu.uz)” nomli dasturi ishlab chiqilgan.

Kafedra professor oʻqituvchilari tashabbusi bilan 2019 yilning 9-12 sentyabr kunlari “Erasmus+ EPCA” dasturi doirasida Urganch davlat universiteti va Qoraqalpoq davlat universitetlariga moʻljallangan Shvetsiya, Portugaliya, Litva, Gretsiya, Eron, Mozambik va Qirgʻiziston mamlakatlari olimlari ishtirokidagi xalqaro miqyosdagi seminar-trening oʻtkazildi. Seminarning asosiy maqsadi loyiha doirasida tayyorlangan, modul tizimi va innovatsion axborot kommunikatsion texnologiyalariga asoslangan 3 ta oʻquv kursini oʻqitish va manfaatdor tashkilotlarning dasturdan keng foydalanishlariga erishishdan iborat boʻldi.

Dots.M. Sultanov Between Europe and the Orient – A Focus on Research and Higher Education in/on Central Asia and the Caucasus ilmiy loyihasida “Environment, natural resources, and renewable energies – Interdisciplinary transboundary research on human-environmental interactions” yoʻnalishidagi postdokturantura boʻyicha “Optimization of Crop Modeling using synthetic high-resolution time series (OPCM)” mavzusida 2020-2021 yillarda Galle shahridagi Martin Luther University Halle-Wittenberg universiteti “Geoekologiya kafedrasi” bilan hamkorlikda ilmiy tadqiq ishlarini olib bormoqda.

Kafedra a’zolaridan bir qanchasi Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining “Geografik ob’ektlarning nomlari toʻgʻrisida”gi Oʻzbekiston Respublikasi Qonuniga muvofiq “Geografik ob’ektlarning nomlari sohasidagi ishlarni tartibga solish chora tadbirlari haqida” 2012 16 oktyabrdagi 295-son qaroriga asosan, Xorazm viloyati hokimining 2012 yil 20 oktyabr 241q-son qarori boʻyicha “Geografik ob’ektlarni nomlash va qayta nomlash” boʻyicha hozirgacha viloyat komissiyasi a’zosi sifatida qatnashib kelmoqdalar

Kafedra professor-oʻqituvchilari Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2013 yil 20 martdagi “Xorazm viloyatida 2013-2015 yillarda sayyohlik sohasini rivojlantirish dasturi toʻgʻrisida»gi PQ-1940-sonli Qarori va Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2013 yilning 20 sentyabrida tasdiqlangan 261-sonli qarori asosida ishlab chiqilgan Xorazm viloyati turizm sohasi rivojlanishining 2015-2030 yillarga moʻljallangan Strategiyaning maqsadli parametrlarini amalga oshirish uchun viloyatdagi turistik marshrutlarning, turistik ob’ektlar geoaxborot banki dasturlari va ularning tizimli kartalarini yaratish boʻyicha ilmiy tadqiqot ishlarini olib bormoqdalar.

Kafedra a’zolari bir necha yillar mobaynida uzluksiz ravishda “Innovatsion gʻoyalar, texnologiyalar va loyihalar” Respublika yarmarkasida oʻzlarining ilmiy ishlanmalari bilan faol ishtirok etib kelmoqdalar. Ushbu yarmarkalarda dots. S.Avezov va PhD M. Sultanov rahbarligida «Xorazm viloyati sugʻoriladigan yerlaridan foydalanish va yer resurslarini muhofaza qilish monitoringi» hamda «Oʻsimlik va hayvonot dunyosi kadastri» mavzularidagi ilmiy ishlanmalari boʻyicha tegishli tashkilotlar bilan shartnomalar tuzildi va amalga oshirildi. Kafedra dotsentlari S.Avezov, I.Atajanov va S.Matsaidovalar tomonidan Xorazm viloyati agromaslahat markazi bilan hamkorlikda “Quyi Amudaryo biosfera rezervati tashrif markazi” uchun Amudaryo havzasining maketini yaratish” loyihasi amalga oshirildi.

Toʻplangan natijalar va davr talabidan kelib chiqqan holda xorijning nufuzli ilmiy jurnallarida, xalqaro konferentsiyalarda maqolalar chop qilish, oʻquv va uslubiy qoʻllanmalarning yangi avlodini yaratish ishlari amalga oshirilmoqda. Jumladan, “Kartashunoslik”, “Quyi Amudaryo mintaqasining demografik rivojlanishi”, “Quyi Amudaryo mintaqasida qishloq xoʻjalik aylanmasidan chiqqan xududlar meliorativ-ekologik sharoitini yaxshilash masalalari”, “Xorazm viloyatining oʻquv oʻlkashunoslik atlasi”, “Geoinformatsion kartografiya”, “Xorazm viloyati qishloq xoʻjaligi geogrfiyasi”, “Bitiruv malakaviy ishlarni bajarish” boʻyicha uslubiy qoʻllanmalar chop qilindi. Shuningdek, keyingi davrlarda A.Sadullayev rahbarligida nashr qilingan “Mintaqa mehnat bozori: muammolar va yechimlar” nomli monografiya, A.Sadullayev, S.Avezov, A.Matchanovalar muallifligida “Turizm va rekratsiya geografiyasi”, dots. I.Atajanov tomonidan “Aholi geografiyasi demografiya asoslari bilan fanidan amaliy mashgʻulotlar” hamda “Umumiy tabiiy geografiya darslarida talabalarga ekologik ta’lim-tarbiya berish” nomli oʻquv-uslubiy qoʻllanmalari chop qilindi.

 S.Matsaidova, N.Atayeva, M.Ganjayevalar tomonidan chop qilingan “Toponimika fanidan amaliy mashgʻulotlar”, (2020), Sh.Doʻsanova, S.Matsaidova, N.Atayeva tomonidan chop qilingan “Geologiya asoslari va geomorfologiya fanidan amaliy mashgʻulotlar” oʻquv-uslubiy qoʻllanmasi, (2020), Sh.Doʻsanova, N.Atayeva, M.Atabayevalar tomonidan nashr qilingan “Xorazm vohasi agrolandshaftlarining shakllanishida gidrografik sharoitning ta’siri” nomli monografiya (2020), A.Abdullayev muallifligida “Oziq-ovqat sanoatini shakllantirish va rivojlantirishning iqtisodiy geografik xususiyatlari” nomli monografiya, M.Matchanov tomonidan “Ekologik xavfsizlik va uning tabiiy geografik jihatlari” monografiyasi, A.Abdullayev, S.Avezov, L.Gulimmatovlar hammuallifligida chop qilingan “Aholi geografiyasi va demografiya asoslari” amaliy mashgʻulotlar nomli uslubiy qoʻllanmasi (2020), A.Abdullayev, I.Gulimmatov, A.Amanovlarning “Oʻzbekiston iqtisodiy va ijtimoiy geografiyasi fanidan amaliy mashgʻulotlar” nomli uslubiy qoʻllanmasi (2020), S.Avezov, A.Abdullayev hamda A.Raximovlar hammuallifligidagi “Xorazm viloyati” nomli uslubiy qoʻllanma (2020), A.Abdullayev, S.Matsaidova, Q.Poʻlatovalar  hammualifligida “Umumiy tabiiy geografiya fanidan amaliy mashgʻulotlar” uslubiy qoʻllanmasi (2021), yosh oʻqituvchi A.Xayitboyevning hammualliflikda chop etilgan “Aholi geografiyasi fanidan amaliy mashgʻulotlar” oʻquv-uslubiy qoʻllanmasi shular jumlasidandir. 

Hozirgi kunda kafedradaning ilmiy salohiyatini yanada oshirish maqsadida yosh olimlar ilmiy-tadqiqot ishlarini kuchaytirib oʻzlarining doktorlik (PhD va DSc) dissertatsiya ishlarini himoya qilish arafasida. Doktorantlar A.Amanov “Oʻzbekistonda erkin iqtisodiy zonalari rivojlanishining iqtisodiy-geografik xususiyatlari” mavzusida (dots.I.Atajanov rahbarligida) tayanch doktaranturada ilmiy ishlarini yakunlash arafasida, O. Matchanov “Iqlim oʻzgarishi sharoitida geografik axborotlar tizimi yordamida baliqchilikni rivojlantirishning geografik jihatlari” (Xorazm viloyati misolida) mavzusida (prof. A.Nigmatov rahbarligida) dissertatsiyasi ishi boʻyicha tayanch doktoranturada (PhD) ilmiy-tadqiqot ishini davom qildirmoqda.

Kafedraning yosh iqtidorli oʻqituvchilaridan O.Raximov, Q.Tajiyev, R.Xudayberganova, A.Matchanova, N. Atayeva mustaqil izlanuvchi sifatida ilmiy tadqiqot ishlarini davom qildirmoqdalar. 

Kafedra professor-oʻqituvchilarning sa’yi-harakatlari va amalga oshirilgan grant loyihalari natijasida yildan-yilga kafedraning moddiy-texnik bazasi va kutubxona fondi ham boyib bormoqda. Unga tegishli auditoriyalar va laboratoriyalar zamonaviy kartografik asbob va jihozlar, jumladan karta chop qilish uskunasi plotter, elektron taxeometr, GPS navigator, gidrometrik asboblar va bir nechta kompyuterlar bilan ta’minlandi. Geodeziya, kartorafiya va geografiya yoʻnalishlariga ixtisoslashtirilgan uchta kompyuter xonasi tashkil qilinib, talabalarning global internet tarmogʻiga ulanish va zarur axborotlar olish imkoniyati yaratildi.

Geodeziya, kartografiya, geografiya kafedrasi yoʻnalishlari talabalari Respublikasi fan olimpiadalarida yutuq va muvaffaqiyatlarga erishmoqdalar. Jumladan, 2014 yilda geografiya ta’lim yoʻnalishi talabasi Gulimmatov Ikrom “Geografiya” fani boʻyicha II tur Respublika fan olimpiadasida 2-oʻrinni egalladi. 2017 yilda geografiya ta’lim yoʻnalishi talabasi Safarbayev Jaloliddin “Geodeziya-Kartografiya” fani boʻyicha II tur Respublika fan olimpiadasida 2-oʻrinni,  2020 yilda geografiya ta’lim yoʻnalishi talabasi Karimov Davlatyor Geografiya oʻqitish metodikasi fani boʻyicha II tur Respublika online fan olimpiadasida 3-oʻrinni, 2021 yilda esa geografiya ta’lim yoʻnalishi talabasi Poʻlatova Quvonchoy Davronbek qizi Geografiya fani boʻyicha Respublika online fan olimpiadasida 3-oʻrinni egalladilar.

2018 yilda esa Oʻzbekiston talabalari uchun ta’sis etilgan davlat stipendiyasi tanlovida Geodeziya, kartografiya va kadastr yoʻnalishi talabasi Avezov Navroʻz Beruniy Davlat stipendiyasi 2018-yilgi tanlovi gʻolibi boʻldi. 2020 yil Poʻlatova Quvonchoy Davronbek qizi Zulfiya davlat mukofotiga nomzod sifatida Respublika bosqichida ishtirok qilmoqda.

 4-kurs Geografiya yoʻnalishi talabasi Gulimmatova Iroda Sertifikat va esdalik sovgʻalar bilan taqdirlandi. U “English for STEM“ (2018-2020) Graduation ceremony loyihasi ishtirokchisi hisoblanadi.

2020 yildan Geodeziya, kartografiya, geografiya kafedrasiga g.f.f.d. (PhD) dotsent Abdullayev Aminboy Gulmirzayevich rahbarlik qilib kelmoqda.

Bugunga kelib kafedra ta’lim yoʻnalishlarida qabul kvotasining oshishi natijasida oʻquv soatlari hajmi oshdi, shu munosabat bilan kafedraga 2018-2021 oʻquv yillari mobaynida oʻqituvchi lavozimiga D.Qoʻchqorova, O.Qutlimuratov magistraturani tugatib A.Xayitboyev, N.Sadullayeva, N.Allaberganov, U.Artikova, A.Adamboyev R.Boymurodov G.Matnazarova, J.Qutlimurotovlar stajyor oʻqituvchi sifatida ishga qabul qilindilar.

Keyingi yillarda kafedra professor-oʻqituvchilarining bir qanchasi Respublika Intellektual mulk agentligi tomonidan mualliflik huquqi guvohnomalarini olishga muvofiq boʻlishdi. Jumladan, S.Matsaidova tomondan “Maktab mashgʻulotlari maydonchasi loyihasi” elektron darsligi dasturi uchun Oʻzbekiston Respublikasi intellektual mulk agentligi tomonidan №DGN 04517 patenti, Matsaidova S, Atabaeva M. “Avstraliya materigi” elektron oʻquv qoʻllanmasi  uchun № DGU 020620,  Matsaidova S. “Afrika materigi” elektron oʻquv qoʻllanmasi uchun № DGU 08893, Matsaidova S, Matchanova A, Raximov A, Xamraev E. “Turizm va rekreatsiya geografiyasi” elektron oʻquv qoʻllanmasi uchun № DGU 09253 patenti qoʻlga kiritildi.

2021 yildan boshlab kafedra a’zolari M.Sultanov doktorlik (DcS) dissertatsiyasi izlanishlari uchun, U.Qalandarov va I.Gulimmatovlar doktorlik (PhD) dissertatsiyasi izlanishlari uchun doktoranturaga qabul qilinib, oʻz ilmiy ishlarini davom qildirmoqdalar.

Xulosa qilib aytish mumkinki, kafedrada faoliyat yuritayotgan yetuk olimlar tomonidan islohootlar jadallashgan bugungi kunda, Xorazm viloyatni ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish, aholi turmush darajasini yanada yuksaltirish, yosh avlodni tarbiyalash va ular bandligini ta’minlash jarayonida amalga oshirilayotgan islohootlar talablaridan kelib chiqqan holda, fanning tabiiy va ijtimoiy-iqtisodiy geografiya, geografiyani oʻqitish uslubiyoti, geodeziya, kartografiya va kadastr yoʻnalishlari boʻyicha ilmiy-tadqiqot ishlarini izchil davom qildirmoqdalar.